تحقيق رابطه آب و گياه

دسته بندي : مهندسی » مهندسی کشاورزی و زراعت
تنش آبي
تنش آبي در گياهان (Water stress) با كمبود آب به وضعيتي اطلاق مي شود كه در آن سلول ها از حالت آماس خارج شده باشند. دامنه تنش آبي از كاهش جزئي پتانسيل اب در اواسط روز تا پژمردگي دائم و خشك شدن گياه متغير است. به عبارت ساده تر تنش آبي زماني رخ مي دهد كه سرعت تعرق بيش از سرعت جذب باشد با كاهش مقدار آب در خاك و عدم جايزگزيني آن پتانسيل آب در منطقه توسعه ريشه ها كاهش يافته و پتانسيل آب در گياه نيز به طور مشابهي تقليل مي يابد و اگر شدت تنش آب زياد باشد اين امر باعث كاهش شديد فتوسنتز مختل شدن فرآيندهاي فيزيولوژيكي و سرانجام خشك شدن و مرگ گياه مي گردد.
علت اصلي ايجاد تنش آبي در گياهان تعريق يا كافي نبودن جدب آب و يا تركيبي از اين دو مي باشد. در اواسط روز هميشه بين تعرق و جذب تاخيروجو دارد و علت اين تاخير همانطور كه قبلا گفته شد مقاومت گياه در مقابل حركت آب است. مي دانيم كه تعرق به وسيله عواملي مانند ساختمان و سطح برگ ها اندازه منافذ روزنه ها، تعداد روزنه ها و ديگر عوامل موثر بر شيب فشار بخار بين گياه و هوا كنترل مي گردد. حال آنكه جذب آب به سيستم ريشه اي گياه هدايت موئينگي خاك و مفاومت سلول هاي ريشه بستگي داشته و مسلم است كه بين فرآيندهايي كه با عوامل مختلف كنترل مي شوند هماهنگي وجود ندارد و لذا تعرق و جاذب نمي توانند دقيقا منطبق بر يكديگر باشند.
چگونگي پيدايش تنش آبي
اگر تعرق زياد باشد تنش آبي ممكن است در طي كمتر از يك ساعت در گياه ظاهر شود ولي اكثر صدماتي كه به گياه وارد يمآيد در اثر تنش هايي است كه تداوم آنها بيش از چندين روز است چنانچه فرضا يك گياه را آبياري و سپس به مدت چند روز تا رسيدن به مرحله پژمردگي خود رها نمائيم در روز نخست پتانسيل آب در خك صفر بوده و پتانسيل آب ريشه نيز در همين حد است. پتانسيل آب برگ در يكي دو روز پس از آبياري در اواسط روز پائين آمده و سپس در شب همگي بر هم منطبق مي شوند. تا 5 روز اول هر چند تمام پتانسيل ها نسبت به روز اول كاهش نشان مي دهند اما تفاوت بين پتانسيل آب برگ و خاك در طول روز در حدي است كه باعث جذب آب مي گردد. تا اين كه بسته به نوع خاك تقريبا از روز ششم به بعد پتانسيل آب برگ و خاك و ريشه همگي در حدود 15- بار بوده و هيچ گونه اختلاف پتانسيلي براي اين كه آب به داخل گياه وارد شود وجود نخواهد داشت. از اين مرحله به بعد گياه قادر به ادامه حيات نمي باشد. البته تاثير تنش در قسمت هاي مختلف گياه يكسان نمي باشد. يعني اگر تنش آبي از حد معيني فراتر رود نمي توان انتظار داشت كه كل گياه يك دفعه خشك شود زيرا در داخل خود گياه نيز رقابت براي آب وجود دارد. مثلا برگ هاي جوان آب مورد نياز خود را ا ز برگ هاي مسن مي گيرند و هنگامي كه گياه با تنش آبي مواجه مي شود ابتدا برگ هاي مسن از بين مي رود و راس ساقه تا آخرين مراحل كه تمام برگ ها پژمرده شوند به نمو خود ادامه مي دهند. همچنين در پاره اي از گياهان آب جمع شده در ميوه به ساير قسمت هاي گياه منتقل مي شود از جائي كه رشد ميوه ها در بسياري از گياهان در شب كه تعرق گياه كم است صورت مي گيرد چنانچه ملاحظه شود ميوه رشد چنداني ندارد. بايد متوجه شد كه گياه با تنش آبي مواجه است ولو اين كه ظاهرا امر در برگ ها مشخص نباشد.