امامت و خلافت حضرت علی

مجموع مسائلى كه در اين زمينه مطرح شده است عبارت است از:
الف.مقام ممتاز و فوق عادى اهل بيت و اينكه علوم و معارف آنها از يك منبع فوق بشرى سرچشمه مى‏گيرد و آنها را با ديگران و ديگران را با آنها نتوان قياس كرد.
ب.احقيت و اولويت اهل بيت و از آن جمله شخص امير المؤمنين عليه السلام به امر خلافت،هم به حكم وصيت و هم به حكم لياقت و فضيلت و هم به حكم قرابت.
ج.انتقاد از خلفا.
د.فلسفه اغماض و چشم پوشى على عليه السلام از حق مسلم خود و حدود آن،كه نه از آن حدود تجاوز كرده نه در آن حدود از انتقاد و اعتراض كوتاهى كرده است.
مقام ممتاز اهل بيت
موضع سره و لجا امره و عيبة علمه و موئل حكمه و كهوف كتبه و جبال دينه،بهم اقام انحناء ظهره و اذهب ارتعاد فرائصه...لا يقاس بال محمد صلى الله عليه و آله من هذه الامة احد و لا يسوى بهم من جرت نعمتهم عليه ابدا،هم اساس الدين و عماد اليقين،اليهم يفى‏ء الغالى و بهم يلحق التالى و لهم خصائص حق الولاية و فيهم الوصية و الوراثة،الآن اذ رجع الحق الى اهله و نقل الى منتقله (1) .
جايگاه راز خدا،پناهگاه دين او،صندوق علم او،مرجع حكم او،گنجينه‏هاى كتابهاى او و كوههاى دين او مى‏باشند.به وسيله آنها پشت دين را راست كرد و تزلزلش را مرتفع ساخت...احدى از امت‏با آل محمد صلى الله عليه و آله قابل قياس نيست.كسانى را كه از نعمت آنها متنعم‏اند،با خود آنها نتوان هم تراز كرد.آنان ركن دين و پايه يقين‏اند.تندروان بايد به آنان(كه ميانه‏روند)برگردند و كندروان بايد سعى كنند به آنان برسند.شرايط ولايت امور مسلمين در آنها جمع است و پيغمبر در باره آنها تصريح كرده است و آنان كمالات نبوى را به ارث برده‏اند.اين هنگام است زمانى كه حق به اهلش باز گشته،به جاى اصلى خود منتقل گشته است.
آنچه در اين چند جمله به چشم مى‏خورد،برخوردارى اهل بيت از يك معنويت فوق العاده است كه آنان را در سطحى ما فوق سطح عادى قرار مى‏دهد،و در چنين سطحى احدى با آنان قابل مقايسه نيست.همچنانكه در مساله نبوت مقايسه كردن افراد ديگر با پيغمبر غلط است،در امر خلافت و امامت نيز با وجود افرادى در اين سطح،سخن از ديگران بيهوده است.
نحن شجرة النبوة و الرسالة و مختلف الملائكة و معادن العلم و ينابيع الحكم (2) .
ما درخت نبوت و فرودگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و معدنهاى علوم و سرچشمه‏هاى حكمتهاييم.
اين الذين زعموا انهم الراسخون فى العلم دوننا؟!كذبا و بغيا علينا ان رفعنا الله و وضعهم و اعطانا و حرمهم و ادخلنا و اخرجهم،بنا يستعطى الهدى و يستجلى العمى،ان الائمة من قريش غرسوا فى هذا البطن من هاشم لا تصلح على سواهم و لا تصلح الولاة من غيرهم (3) .
كجايند كسانى كه به دروغ و از روى حسد(كه خداوند ما را بالا برده و آنها را پايين،به ما عنايت كرده و آنها را محروم ساخته است،ما را وارد كرده و آنها را خارج)گفتند كه راسخان در علم-كه در قرآن آمده است-آنانند نه ما؟!تنها به وسيله ما هدايت جلب،و كورى بر طرف مى‏گردد،امامان از قريش‏اند اما نه همه قريش بلكه خصوص يك تيره،از بنى هاشم،جامه امامت جز بر تن آنان راست نيايد و كسى غير از آنان چنين شايستگى را ندارد.
نحن الشعار و الاصحاب و الخزنة و الابواب،و لا تؤتى البيوت الا من ابوابها،فمن اتاها من غير ابوابها سمى سارقا (4) .
جامه زيرين و ياران واقعى و گنجوران دين و درهاى ورودى اسلام ماييم،به خانه‏ها جز از درهايى كه براى آنها مقرر شده است نتوان داخل شد،فقط دزد است كه از ديوار(نه از در)وارد مى‏شود.
فيهم كرائم القرآن و هم كنوز الرحمن،ان نطقوا صدقوا و ان صمتوا لم يسبقوا (5) .
بالاترين آيات ستايشى قرآن در باره آنان است،گنجهاى خداى رحمان‏اند،اگر لب به سخن بگشايند آنچه بگويند عين حقيقت است،فرضا سكوت كنند ديگران بر آنان پيشى نمى‏گيرند.
هم عيش العلم و موت الجهل،يخبركم حلمهم(حكمهم)عن علمهم،و صمتهم عن حكم منطقهم،لا يخالفون الحق و لا يختلفون فيه.هم دعائم الاسلام و ولائج الاعتصام،بهم عاد الحق فى نصابه و انزاح الباطل عن مقامه و انقطع لسانه عن منبته،عقلوا الدين عقل وعاية و رعاية لا عقل سماع و رواية،فان رواة العلم كثير و رعاته قليل (6) .
آنان مايه حيات علم و مرگ جهل مى‏باشند،حلم و بردباريشان(با حكمهايى كه صادر مى‏كنند و رايهايى كه مى‏دهند)از ميزان علمشان حكايت مى‏كند،و سكوتهاى به موقعشان از توام بودن حكمت‏با منطق آنها خبر مى‏دهد،نه با حق مخالفت مى‏ورزند و نه در حق اختلاف مى‏كنند.آنان پايه‏هاى اسلام و وسايل احتفاظ مردم‏اند،به وسيله آنها حق به جاى خود برمى‏گردد و باطل از جايى كه قرار گرفته دور مى‏شود و زبانش از بيخ بريده مى‏شود.آنان دين را از روى فهم و بصيرت و براى عمل فرا گرفته‏اند،نه آنكه طوطى‏وار شنيده و ضبط كرده باشند و تكرار كنند،همانا ناقلان علوم فراوان‏اند اما جانبداران آن كم‏اند ...